Czym jest połóg? Szczerze mówiąc ja nie wiedziałam kompletnie czego mogę się spodziewać. Informacje czerpalam od koleżanek, ktore urodziły lub z forum dla młodych mam. Zakładałam najgorsze. Slyszałam, że połóg w porównaniu do porodu to pikuś. Nie wiedziałam na co się nastawić. Dziś przedstawie Ci temat połogu na podstawie swojego doświadczenia jako fizjoterapeutki uroginekologicznej.
1. CZYM JEST POŁÓG?
Połóg rozpoczyna się od momentu urodzenia dziecka oraz łożyska. Połóg trwa zazwyczaj 4-8 tygodni. Dotyczy zarówno kobiet, które rodziły za pomocą cesarskiego cięcia jak i naturalnie. Związany jest głownie ze zmęczeniem, spadkiem energii, brakiem sił - jest to czas, kiedy Twój organizm się regeneruje. W Polsce istnieje nadal mylne przekonanie matki polki, która sama wszystko zrobi, STOP! Jeśli masz taką możliwość to korzystaj z pomocy męża, partnera, rodziny czy znajomych. Nie bój się prosić o pomoc. Nie rób wszystkiego sama. Jest to szczególny czas, w którym musisz odpocząć oraz się zregenerować, żeby ciało mia czas na regenerację.
Po narodzinach wszystko skupia się na dziecku, nie zapominaj w tej nowej rzeczywistości zadbać o sobie! W dzisiejszym artykule przedstawię Ci różnicę w podejściu do połogu pomiędzy Polską a Tajlandią, jak wygląda połóg bez tajemnic, jak dokładnie wygląda połóg, dowiesz się jakie zmiany pojawiają się w organizmie kobiety w tym czasie, co powinno Cię zaniepokoić.
2. NA CZYM POLEGA POŁÓG + ILE TRWA?
Połóg to okres, który rozpoczyna się tuż po porodzie. Trwa zazwyczaj około 6 - 8 tygodni. Okres połogu możemy podzielić na trzy etapy;
połóg bezpośredni – pierwsza doba po porodzie,
połóg wczesny – pierwszy tydzień po porodzie,
połóg późny – od drugiego do ósmego tygodnia po porodzie.
* POŁÓG BEZPOŚREDNI:
Pierwsza doba po porodzie jest najbardziej obciążająca dla kobiety. Kobieta jest wyczerpana po porodzie, zmęczenie to można porównać do zmęczenia porównywalnego do maratonu. Dodatkowo zmianie ulega gospodarka hormonalna. W przypadku nacięcia lub pęknięcia krocza, towarzyszy ból oraz dyskomfort w okolicy krocza oraz odbytu. Bardzo ważne jest podanie leków przeciwbólowych. Warto zwrócić tu uwagę, aby kobieta nie przebywała w pozycji siedzącej oraz długo stała. W pierwszej dobie bardzo ważny jest odpoczynek i regeneracja.
* POŁÓG WCZESNY:
Rozpoczyna się w następnej dobie i trwa przez siedem dni. Jest to czas, w którym młoda mama zaczyna swoją najważniejszą rolę - opiekę nad maleństwem. Mogą pojawić się dolegliwości związane z nawałem mleka w piersiach (zapalenie piersi), dlatego tak ważne jest częste przykładanie do obu piersi. Położne zalecają przykładanie po 15 minut na każdą pierś. Połogowi wczesnemu towarzyszy zmęczenie, wyczerpanie oraz osłabienie. Dlatego tak ważna jest tutaj rola partnera, który zadba o to, żebyś jadła odpowiednią ilość posiłków oraz piła wodę. Młoda mama gdy jest zaoferowana opieką nad dzieckiem zapomina o sowich potrzebach. Bardzo często konsekwencją jest anemia.
* POŁÓG PÓŹNY:
Jest to etap, w którym wszelkie dolegliwości powoli ustępują. Zazwyczaj w tym czasie kobieta zaczyna czuć się dużo lepiej, nabiera sił i promienieje.
Warto tu wspomnieć, że każda kobieta inaczej przechodzi połóg. Jest to bardzo zależne od wielu różnych predyspozycji. Niektóre czas ten wspominają jako przyjemny i dobrze go zniosły, inne jako tragiczny, ponieważ miały obfite krwawienia, ból oraz źle się czuły. Bardzo często połóg nazywany jest IV trymestrem ciąży.
3.JAKIE ZMIANY ZACHODZĄ W ORGANIŹMIE KOBIETY PODCZAS POŁOGU?
- KRWAWIENIA PORODOWE: pojawiają się zawsze po porodzie, niezależnie od rodzaju porodu. Następuje tu wydalanie krwi, śluzu, płynów oraz resztek błon na zewnątrz organizmu. Krwawienia porodowe są prawidłowym objawem, który świadczy o oczyszczaniu się macicy. Bardzo ważne jest zwrócenie uwagi na prawidłową higienę: częste zmienianie podpaski (im częściej tym lepiej, ale nie rzadziej niż co 3 godziny), podmywanie się w odpowiednim kierunku od przodu do tyłu (najlepiej letnią wodą z naturalnym mydłem), osuszanie krocza (użyj do tego wyciąganych, miękkich chusteczek), noś przewiewną bawełnianą bieliznę, wietrz kroczę - unikniesz w ten sposób zakażeń. Najbardziej intensywne krwawienie występuje w pierwszej dobie. W pierwszym tygodniu po porodzie krwawienia przypominają te podczas menstruacji. Wydzielina ma krwisty kolor, krwawienia są intensywne, mogą pojawić się skrzepy. W kolejnych tygodniach kolor wydzieliny zmienia się przez jasno różowego aż do żółtawo-brązowego. Po kilku tygodniach zmienia się w bezbarwny śluz aż w końcu zanika. Krwawienie po porodzie naturalnym jest dużo bardziej intensywne niż w przypadku cesarskiego cięcia. W przypadku cesarskiego cięcia również występuje krwawienie ale jest dużo mniej intensywne, ponieważ podczas operacji jamą macicy została oczyszczona.
- POJAWIENIE SIĘ LAKTACJI: w piersiach już podczas ciąży rozpoczyna się produkcja mleka. Pod wpływem progesteronu wydzielanego przez łożysko rozwijają się pęcherzyki mleczne, a pod wpływem estrogenów sieć przewodów mlecznych. Pęcherzyki mleczne zaczynają wytwarzać mleko przedporodowe między 16. a 22. tygodniem ciąży. Jest go niewiele, zbiera się w przewodach mlecznych, a u niektórych kobiet pojawia się na brodawkach. Jeśli w okresie ciąży zobaczysz kropelki i poczujesz, że piersi się powiększyły, to znak, że wszystko przebiega jak należy. Przebieg laktacji zależy od stymulacji - im częściej przykładasz dziecko do piersi , tym więcej pokarmu zostanie wyprodukowane. Zazwyczaj w 3 dobie pojawia się nawał pokarmu - czyli nadprodukcją mleka. Piersi są obrzmiałe, wrażliwsze na dotyk, ciepłe, napięte i powiększone, może występować wtedy dyskomfort. Warto częściej przykładać dziecko, wziąć długi ciepły prysznic skierowany na piersi oraz wykonać masaż. Masaż powinnaś wykonywać od zewnątrz kolistymi ruchami w kierunku do brodawki.
- OBKURCZANIE MACICY: odczujesz to zwłaszcza podczas karmienia. Możesz czuć dyskomfort/ból taki jak podczas okresu. Wydziela się wtedy hormon oksytocyną, który pomaga wrócić macicy do stany sprzed ciąży. Macica bezpośrednio przed porodem waży około 1,5 kilograma, podczas 6-8 tygodni zmniejszy swoją wielkość do 50 gramów.
- ZMIANY HORMONALNE: w 3 lub 4 dobie może pojawić się charakterystyczne zjawisko zwane BABY BLUSEM inaczej nazywane DEPRESJA DNIA TRZECIEGO. Charakterystycznymi objawami takiego stanu są: silne odczuwanie wszyskich emocji, od radości i miłości po stan zagubienia i przytłoczenia. Możesz być bardziej wrażliwa oraz płaczliwa. Taki stan trwa zazwyczaj od kilku godzin do kilkunastu dni. Jest to całkowicie normalne zjawisko i występuje o około 85 % kobiet po porodzie. Przyczyną takiego stanu jest ogromne zmęczenie oraz zmiany zachodzą w organizmie. W przypadku wyrzutu oskytocyny (podczas karmienia piersią) i endorfin czujesz nieograniczoną miłość do maluszka. Następnie poziom hormonów spada, wydziela się wtedy prolaktyna, która odpowiedzialna jest za wahania hormonów tarczycy oraz nadnerczy. W 7 dniu po porodzie zmianie ulegają również hormony płciowe - spada poziom estrogenu oraz progesterony.
Kolejnym ważną i często bagatelizowaną zmianą hormonalną jest DEPRESJA POPORODOWA. Dotyka ona 10-25 % kobiet po porodzie. Pojawia się zazwyczaj w okolicach 6-8 tygodnia połogu. Objawia się obniżonym nastrojem, zaburzeniami snu, lękliwością o zdrowie dziecka, zaburzenia jedzenia, cierpieniem, smutkiem, brakiem radości z życia, poczucie bycia złą matką, w skrajnych przypadkach mogą pojawić się myśli samobójcze. Stan ten trwa około roku. Bardzo ważna jest wdrożenie natychmiastowej, wczesnej pomocy przez specjalistę.
- BÓL KROCZA: jest to naturalnym zjawiskiem po porodzie, spowodowanym rozciągnięciem, nacięciem lub pęknięciem krocza. Może pojawić się charakterystyczne pieczenie, ból, drętwienie, mrowienie w miejscu nacięcia. Przez to też możesz obawiać się o poruszanie się, a nawet o wypróżnianie w obawie o szwy, a samo oddawanie moczu może powodować uczucie pieczenia i szczypania. Podczas korzystania z toalety warto zakupić stołeczek, który pomoże rozluźnić mięśnie i usprawnić wydalanie. O tym jak PRAWIDŁOWO KORZYSTAĆ Z TOALETY pisałam tu (kliknij w zdjęcie):
Dodatkowo bardzo ważnym aspektem jest HIGIENA KROCZA PO PORODZIE Na ten temat przeczytasz tutaj (kliknij w zdjęcie):
4. CO ZROBIĆ, ABY POŁÓG PRZEBIEGAŁ SPRAWNIEJ:
- SEN + ODPOCZYNEK zadbaj o odpowiednią ilość snu oraz regenerację. Na początku rytm Twojej doby ulegnie całkowicie zmianie. Dziecko będzie się wybudzało na karmienie co 1,5-3 godziny. Pomiędzy karmieniami korzystaj ile się da z odpoczynku oraz snu.
- DIETA zwróć uwagę na to co jesz. Dieta powinna być urozmaicona, bogata w warzywa, owoce oraz dużą ilośc wody (minimum 2,5-3 litry dziennie). Fajnym rozwiązaniem są catering. Zwróć uwagę, że kobieta karmiąca piersią ma zwiększone zapotrzebowanie kaloryczne, które wynosi 2600-2900 kcal na dobę. Twoja dieta powinna być lekko strawna, unikaj produktów smażonych oraz przetworzonych (tu na zdjęciu możecie zobaczyć mój przykładowy posiłek w szpitalu).
- AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA: nie rezygnuj całkowicie z aktywności fizycznej w trakcie połogu. Rozpocznij od wykonywania delikatnych ćwiczeń przeciwzakrzepowych, oddechowych oraz spacerów. Aktywność dostosuj do Twoich możliwości oraz stanu zdrowia. W połogu nie powinnaś skupiać się na powrocie do formy sprzed ciąży. Należy odpuścić męczące treningu na siłowni czy basenie,
- NIE DŹWIGAJ: absolutnie unikaj podnoszenia ciężkich przedmiotów. Jedynym dopuszczalnym ciężarem jest Twoje dziecko. Unikaj robienia ciężkich zakupów, obecnie dostępna jest opcja zamawiania zakupów przez internet. Jeśli musisz zrobić zakupy wkładaj je do koszyka w wózku. Podnoszenie i noszenie ciężarów w okresie połogu niekorzystnie wpływa na mięśnie dna miednicy oraz postawę.
- NIE PRZEMĘCZAJ SIĘ: gdy wrócisz do domu ze szpitala nie bierz się za porządku, robienie prania czy prasowanie. Poproś o pomoc partnera oraz rodzinę. A Ty skup się na regeneracji,
- STOSUJ ZIMNE OKŁADY - w przypadku nacięcia krocza warto wciąż podpaskę, polać wodą i włożyć do zamrażarki. Następnie zastosować taką chłodną podpaskę - przyniesie niesamowitą ulgę.
5. CO POWINNO CIE ZANIEPOKOIĆ W TRAKCIE POŁOGU:
- silniejsze, nasilające się krwawienia,
- nieprzyjemny zapach wydzieliny z pochwy,
- nagły zanik odchodów połogowych (przed zakończeniem 6-8 tygodni),
- ból i ciągnięcie szwów oraz rany po nacięciu krocza oraz po cesarskim cięciu.
- pojawienie się podwyższonej temperatury oraz gorączki,
- wystąpienie dreszczy, zimnych zalewających potów,
- silny ból podbrzusza oraz pleców,
6. POWINNO CIĘ ZANIEPOKOIĆ PO ZAKOŃCZENIU POŁOGU?
- ból podczas stosunków, brak czucia, brak odczuwania przyjemności,
- ciągnięcie, pieczenie, kłócie w okolicy blizny zarówno po nacięciu lub pęknięciu krocza jak i po cesarskim cięciu,
- ból kręgosłupa lędźwiowego w przypadku podania znieczulenia,
- ból kręgosłupa szyjnego oraz piersiowego,
- gazy pochwowe,
- problem z oddawaniem moczu, nietrzymaniem moczu, pęcherzem nadreaktywnym,
- problem z wydalaniem się, nietrzymaniem gazów, problem z trawieniem,
Po 6-8 tygodniach od porodu każda kobieta powinna udać się na kontrolę do ginekologa, sprawdzić czy wszystko zagoiło się prawidłowo. Jeśli miałaś cesarskie cięcie poproś o wykonanie badania USG blizny, w celu sprawdzenia czy rana się dobrze zagoiła oraz cy nie występują zrosty.
7. POŁÓG W TAJLANDII - JAK TO TU WYGLĄDA, JAKIE SĄ RÓŻNICE POMIĘDZY POLSKIMI REALIAMI?
Jak część z Was wie, od jakiegoś czasu mieszkam w Tajlandii. Gdy zaszłam w ciąże zaczęły pojawiać się pytania od moich znajomych, koleżanek czy Klientek czy będę rodzic tu w Tajlandii. Odpowiedź była oczywista. Przygotowując się do porodu zrobiłam research wśród tajskich szpitali i wybrałam najlepszy dla mnie. Różnice pomiędzy połogiem w Polsce a Tajlandii były dla mnie szokujące. Zacznę od tego, że różnica jest już na etapie wyboru rodzaju porodu. Tajki w 90-95 % wybierają poród za pomocą cesarskiego cięcia (poród na żądanie). W Polsce dla porównania jest to mniej więcej 45 % porodów za pomocą cesarskiego cięcia.
Na etapie pobytu w szpitalu (tuż po porodzie) te różnice są dość zauważalne. Dwie godzinach po porodzie dziecko jest zabierane z pokoju rodziców do pokoju pielęgniarek, które opiekują się nim. W tym czasie moda mama musi odpoczywać - spać. Byłam w szoku, jak to urodziłam dziecko a oni mi je zabiorą? Absolutnie nie chce! Pielęgniarki tłumaczyły mi, że teraz muszę się skupić na sobie - odpocząć, żeby mieć siłę karmić dziecko. Jest to czas totalnie przeznaczony dla mamy i partnera - na odpoczynek i regenerację. Dobrze, ale jak to teraz będzie wyglądało? Będę spała w pokoju a co z dzieckiem, co z karmieniem, myciem, przewijaniem? Wyobraźcie sobie, że mniej więcej co 2,5-3 godziny pani pielęgniarka przywoziła mi dziecko na karmienie. Pokazywała w jakich pozycjach najlepiej karmić, pomagała przykładać do piersi. W kolejnych etapach była nauka prawidłowego przebierania, pielęgnacji oraz kąpieli maluszka. Po każdej czynności dziecko zostało ode mnie zabierane, po to bym mogła się przespać, wykąpać, skorzystać z toalety czy zjeść posiłek. Powiem Wam szczerze, że z takim podejściem do opieki na dzieckiem oraz mamą w połogu spotkałam się po raz pierwszy w życiu. W polskim szpitalu wygląda to trochę inaczej, dziecko przebywa cały czas koło łóżka mamy i nie jest zabierane do innego miejsca (* istnieje taka możliwość w prywatnych szpitalach).
Kolejną różnicą w połogu w Polsce a Tajlandii jest czas w domu. Wyobraźcie sobie, że w Tajlandii młodzi rodzice zazwyczaj mieszkają ze swoimi rodzicami, rodzeństwiem, dziadkami a nawet pradziadkami - rodziny wielopokoleniowe w jednym domu. Jak to więc wygląda? Wszystkie kobiety mieszkające w domu opiekują się dzieckiem, przewijają, kąpią, noszą, uspokajają gdy dziecko jest niespokojne oraz zajmują się mamą. Gotują jej zdrowe posiłki, parzą odpowiednie zioła przyspieszające regenerację, sprzątają dom, zajmują się praniem, prasowaniem, robieniem zakupów. Młoda mama w tym czasie głównie śpi oraz odpoczywa, budzi się na karmienie dziecka w pierwszych tygodniach. Okres połogu przebywa głównie w łóżku. W trakcie połogu przez 40 pierwszych dni, młodej mamie wykonywane są specjalne tajskie rytuały masażu przez odpowiednio przeszkoloną kobietę nazywaną Opiekunką Matki. Opiekunka przychodzi codziennie do domu, w którym znajduje się kobieta w połogu. Rozpoczyna procedurę rytuału, który polega na wykonaniu odpowiedniego masażu całego ciała na bazie ciepłych specjalnie komponowanych olejów. Opiekun Matki stawia ciepły garnek wypełnionego mieszanką ziół na brzuchu. Uważa się bowiem, że młoda mama podczas porodu traci ciepło - przekazuje je dziecku. Ciepło musi być utrzymywane w celu wyzdrowienia, odzyskania sił i powrotu do formy. Dlatego też w pomieszczeniu w którym przebywa mama wykonuje się parzenie ziół + kąpiele parowe. Młoda mama musi być ciepłe napoje oczywiście ziołowe.
Warto tu wspomnieć, że Tajski stosunkowo szybko kończą karmienie piersią i przechodzą na mleko modyfikowane. Jest to spowodowane przede wszystkim szybkim powrotem do pracy. Nie istnieje tutaj coś takiego jak urlop macierzyński czy ojcowski. W Polsce jest to rozwiązane dużo lepiej: 20 tygodni urlopu macierzyńskiego lub do 6 tygodni urlopu tacierzyńskiego. W tym czasie małym dzieckiem opiekują się kobiety, które mieszkają w domu: prababcia, babcia, ciocia czy kuzynki.
Ja nie korzystałam z pomocy Opiekunki Matki, dowiedziałam się o tym dopiero po zakończeniu połogu od tajskich znajomych, które to przechodziły. Gdybym wiedziała przed porodem, to chętnie bym skorzystała, żeby zobaczyć jak to wszystko przebiega. Myślę, że jest to ciekawa i inna tradycja.
PODSUMOWUJĄC:
Mam nadzieję, że przybliżyłam Ci trochę temat połogu i teraz nie będzie on tematem tabu. Będziesz wiedziała czego się spodziewać. Jako kobiety jesteśmy zaprogramowane tak, żeby przeżyć. Pamiętaj, że jest to tylko 6 a czasem 8 tygodni. Potem Twój organizm wróci do normy i będziesz w stanie normalnie funkcjonować. Życzę Ci dużo cierpliwości. Trzymam kciuki i powodzenia.
Pozdrawiamy
Gabinet Kasia Dźwigała - Masaż i Fizjoterapia
